काठमाडाैं- तुलसीपुर उपमहानगरपालिका–१९, छिल्लीकोट पछिल्लो समय पर्यटकहरूको घुइँचो लाग्ने स्थान बनेको छ। १५–१६औँ शताब्दीका राजा मेघनाथ शाहको दरबार रहेको यो क्षेत्र इतिहास, संस्कृति, प्राकृतिक सौन्दर्य, र धार्मिक आस्थाको अद्भुत संगम बनेको छ। यहाँ आउने पर्यटकहरूको सङ्ख्या दिनप्रतिदिन बढ्दै गएको स्थानीय प्रवीर पुनले बताए।

बेलझुण्डी हुँदै सङ्ग्राम ब्यारेक मार्गबाट यहाँ पुग्न सकिन्छ। सात किलोमिटरको यात्रा पार गरेपछि छिल्लीकोटको सौन्दर्य आत्मसात गर्न पाइन्छ। हालै निर्माणाधीन कालोपत्रे सडक सम्पन्न भएपछि यात्राको सहजता बढ्नेछ र पर्यटकको सङ्ख्या झनै वृद्धि हुनेछ।

यहाँबाट सिस्ने, धौलागिरी लगायतका हिमश्रृंखलाका अनुपम दृश्यहरू अवलोकन गर्न सकिन्छ। दाङका फाँटहरू, सल्ल्यान, रोल्पा, रुकुमका हरियाली पहाडी भूभागहरूको मनमोहक दृश्यले सबैलाई मोहित पार्छ। ऐतिहासिक दरबारका भग्नावशेषहरू इतिहासप्रेमीहरूका लागि एक जीवित स्मृतिजस्तै छन्।

छिल्लीकोटमा रहेका कालिका–मालिका मन्दिर, भव्य भ्यूटावर, मालागिरि पर्वत, ऐतिहासिक दरबारका भग्नावशेष, अनि हालै निर्माण भएको रोमाञ्चक जिपलाइनले यस स्थानलाई थप आकर्षक बनाएको छ। धार्मिक आस्थाले गर्दा यहाँ कालिका–मालिका मन्दिर निर्माण गरिएको छ। भक्ति र साहसिक पर्यटन एकसाथ अनुभव गर्न मन्दिर तथा भ्यूटावरसम्म पुग्न सुन्दर सिँढीहरू निर्माण गरिएका छन्।

पूर्णागिरि (भारत), चन्द्रागिरि (काठमाडौं), अनि मल्लागिरि (दाङ) – यी तीन गिरिहरूमध्ये मल्लागिरिको आस्थामा विशेष स्थान छ। यसको धार्मिक महत्त्वले गर्दा पनि छिल्लीकोट पर्यटकहरूको प्रमुख गन्तव्य बन्दै गएको छ।

यस क्षेत्रको पर्यटन प्रवर्द्धनका लागि विभिन्न योजनाहरू अघि बढाइएको छ। केबलकार निर्माणका लागि सम्भाव्यता अध्ययन भइसकेको छ भने प्याराग्लाइडिङको सफल परीक्षणसमेत सम्पन्न भइसकेको छ। लिफ्टिङ प्रणालीद्वारा पानी आपूर्ति गरिएको छ, जसले यहाँको पूर्वाधार विकासलाई सशक्त बनाएको छ। नेपाल प्रहरीले शान्ति सुरक्षाका लागि आवश्यक व्यवस्थापन गरिरहेको छ।

नेपाल एकीकरणका क्रममा पृथ्वीनारायण शाहका भाइ बहादुर शाहले छिल्ली राज्यलाई नेपालमा गाभेका थिए। यहाँ तत्कालीन समयमा मालपोत कार्यालयसमेत सञ्चालन भएको थियो। विसं २००६ सालसम्म यहाँ प्रशासनिक गतिविधिहरू चलेका थिए, जसले यस क्षेत्रको ऐतिहासिक मूल्य अझ बढाएको छ।

स्थानीय प्रवीर पुनका अनुसार, “छिल्लीकोटको व्यवस्थापन, पूर्वाधार विकास, र प्रचारप्रसार प्रभावकारी रूपमा गरियो भने यो क्षेत्र नेपालकै महत्वपूर्ण पर्यटकीय तथा धार्मिक गन्तव्य बन्नेछ। यसबाट स्थानीय बासिन्दाहरू प्रत्यक्ष लाभान्वित हुनेछन्।”

इतिहास, प्राकृतिक सौन्दर्य, धार्मिक आस्था, र साहसिक पर्यटनको अद्भुत संयोजन बोकेको छिल्लीकोटले नेपाल भ्रमण गर्ने जो-कोहीको मन मुग्ध पार्नेछ। विकासका योजना तीव्र रूपमा अघि बढिरहेका छन्, अब बस् एउटा कुशल व्यवस्थापन र समुचित प्रवर्द्धन आवश्यक छ, जसले गर्दा छिल्लीकोटलाई देशकै पर्यटन नक्सामा एक चम्किलो गन्तव्यका रूपमा स्थापित गर्न सकियोस्।