काठमाडाैं- सन्तानेश्वर महादेव मन्दिर बाँके जिल्लाको धार्मिक र प्राकृतिक सौन्दर्यले भरिपूर्ण एक यस्तो पवित्र स्थल हो, जसले हजारौं भक्तजनलाई आत्मिक शान्ति र महादेवको कृपाको अनुभूति दिलाउँदै आएको छ। यो स्थान ॐ काे आकारको पहाडी श्रृंखलाको बीचमा अवस्थित छ, जहाँ जंगलको हरियाली, याे स्थानलाई घेरेर अर्धचन्द्राकारमा बग्ने राप्ती नदी र पर्वतहरूको अनुपम दृश्यले मानिसलाई चमत्कृत र आनन्दित बनाउँछ। सन्तानेश्वर रहेकाे पहाडकाे फेँदमा तीन दिशाबाट पानीकाे मूल (मुहान) रसाएकाे छ । यस ठाउँको प्राकृतिक छटाले मात्र होइन, यसको आध्यात्मिक ऊर्जा र ऐतिहासिक महत्त्वले पनि भक्तजनहरूलाई मोहित बनाएको छ।

यस पवित्र स्थलमा महादेवको उपस्थिति मात्र नभएर त्यहाँको दिव्य वेदी, झण्डाहरूको परम्परा, र धार्मिक अनुष्ठानहरूले यसलाई थप महिमावान बनाएको छ। यस स्थानमा वर्षौंअघिदेखि साधु-सन्तहरूले तपस्या र ध्यान गर्दै आएका छन्। तीमध्ये एक दिव्य व्यक्तित्व हुनुहुन्छ श्री श्री १०८ श्री योगानन्द दिव्यदर्शी महाराज, जसलाई भक्तजनहरूले "पहाडी बाबा" भनेर पनि पुकार्छन्।

पहाडी बाबा भन्नुको कारण उहाँको सन्तानेश्वरको पहाडप्रतिको गहिरो प्रेम, तपस्या, र उहाँले हासिल गर्नुभएको आध्यात्मिक उपलब्धिहरू हुन्। ९० वर्षको उमेरमा पनि उहाँको बालसुलभ हँसिलो स्वभाव, अद्वितीय ऊर्जा, र महादेवप्रतिको अपार श्रद्धाले उहाँलाई एक प्रेरणाको स्रोत बनाएको छ। उहाँको जीवन महादेवको सेवा र साधनामा समर्पित छ। नेपाली माटोमा जन्मेर महादेवको दिव्य प्रकाशसँग एकाकार हुने तपस्याबाट प्रकट भएको उहाँको व्यक्तित्व प्रेरणादायी मात्र नभएर आध्यात्मिक यात्रामा रहेका सबैका लागि पथप्रदर्शक हो।

सन्तानेश्वर महादेवको पहाडलाई उहाँले सधैं महादेवको प्रतीकका रूपमा हेर्नुभयो। उहाँका शब्दहरूमा, "यो स्थान महादेवकै शरीर हो। यहाँको प्रत्येक कणमा महादेवको शक्ति छ।" पहाडी बाबाको तपस्या यस पवित्र भूमि र महादेवको प्रत्यक्ष कृपाको प्रतीक हो। उहाँले यहाँका श्रद्धालुहरूलाई आत्मज्ञान र जीवनको सत्यतिर डोर्‍याउने काम गर्नुभएको छ।

पहाडी बाबाको जीवन केवल साधना र तपस्यामा मात्र सीमित छैन। उहाँ जीवनका सामान्य कुराहरूलाई पनि गहिरो दृष्टिकोणले हेर्नुहुन्छ। उहाँको दिनचर्या निकै सरल छ—ध्यान, प्रार्थना, र भक्तजनहरूसँग संवाद। उहाँ सधैं बाँसुरी बजाएर आफ्नो दिनको सुरुवात गर्नुहुन्छ, जसका कारण स्थानीय बालबालिकाले उहाँलाई "बाँसुरीवाले बाबा" भनेर पनि पुकार्छन्।

दीपक नामका अनुयायी उहाँसँगको सम्बन्धको एउटा महत्त्वपूर्ण पाटो हुन्। नेपालगन्जका दीपक, जो सधैंजसो पहाडी बाबाको साथमा रहन्छन्, उनका शिक्षाहरू ग्रहण गर्न र आध्यात्मिक यात्रामा सहायक बन्न निरन्तर प्रयासरत छन्। दीपक मात्र होइन, देश-विदेशका भक्तजनहरू पनि पहाडी बाबासँग समय बिताउन र उहाँको आशिर्वाद प्राप्त गर्न यहाँ आउँछन्।

पहाडी बाबाको साधना र उहाँले प्राप्त गर्नुभएको दिव्यदृष्टिका कारण उहाँलाई "दिव्यदर्शी" नामले पनि चिनिन्छ। यो नाम उहाँको साधनाबाट प्राप्त भएको अद्वितीय क्षमताको प्रतीक हो। उहाँको अन्य नामहरूमध्ये "चेलामहाराज" र "वृद्धबालक" पनि छन्, जसले उहाँको जीवनका विभिन्न पक्षहरूलाई झल्काउँछ। विशेषगरी "वृद्धबालक" नामले उहाँको बालसुलभ सरलता र उमेरको परिपक्वताबीचको सन्तुलनलाई दर्शाउँछ।

सन्तानेश्वर महादेवको पवित्र भूमिमा याेगानन्द दिव्यदर्शी महाराज मात्र एक महान आध्यात्मिक गुरु हुनुहुन्न, उहाँ स्वास्थ्य र जीवनशैलीका उत्कृष्ट उदाहरण पनि हुनुहुन्छ। उहाँको जीवनमा साधना र ध्यानले मात्रै होइन, शारीरिक स्वास्थ्य र मानसिक सन्तुलनले पनि महत्त्वपूर्ण स्थान राख्छ।

बाबाजीले नियमित रूपमा व्यायाम र ध्यानमार्फत आफ्नो शरीरलाई स्वस्थ राख्नुपर्छ भन्ने विश्वास गर्नुभयो। उहाँको साधनाको एक हिस्सा नै शारीरिक गतिविधि हो, जसले उहाँलाई ९० वर्षको उमेरमा पनि ऊर्जा र उत्साहले भरिपूर्ण बनाएको छ। उहाँले आफ्नो अनुयायीहरूलाई समेत व्यायाम र ध्यानका महत्वका बारेमा प्रेरित गर्नुहुन्छ। बाँसुरी बजाउँदै पहाडमा घुम्ने, आफ्नो शरीरलाई सक्रिय राख्ने, र ध्यानको माध्यमबाट मनलाई स्थिर बनाउने उहाँका दैनिक क्रियाकलाप हुन्।

उहाँले खेलकुदलाई मात्र मनोरञ्जनका लागि नभई जीवनलाई सन्तुलनमा राख्ने माध्यमका रूपमा हेर्नुहुन्छ। उहाँले चेसजस्ता मानसिक खेलहरूमा पनि गहिरो रुचि राख्नुहुन्छ, जसले उहाँलाई मानसिकरुपमा तन्दुरुस्त राख्न मद्दत गर्दछ। दीपकजस्ता उहाँका अनुयायीहरूले पनि उहाँसँगै समय बिताउँदा यी कुराहरूको महत्व बुझ्ने मौका पाउँछन्। चेस खेल्दा बाबा दीपकलाई केवल खेलको नियम मात्र होइन, जीवनका रणनीतिहरू पनि सिकाउनुहुन्छ।

उहाँको दृष्टिकोण अनुसार, "शरीर महादेवको मन्दिर हो। यसलाई बलियो र स्वस्थ राख्नु हाम्रो जिम्मेवारी हो। खेलकुद र व्यायामले हाम्रो मन, शरीर र आत्मालाई सन्तुलनमा राख्न मद्दत गर्छ।" उहाँले अनुयायीहरूलाई दैनिक रूपमा शारीरिक व्यायाम, खेलकुद, र ध्यानमार्फत आत्मशुद्धिको मार्गमा लाग्न प्रेरित गर्नुहुन्छ।

सन्तानेश्वर महादेवको यो पहाडी स्थान केवल धार्मिक स्थल मात्र होइन, जहाँ तपस्या, ध्यान, र साधनाको चक्र चलिरहन्छ, त्यहाँ मानिसहरूलाई शारीरिक र मानसिक स्वास्थ्यका लागि प्रेरणा मिल्छ। प्रकृतिको अँगालोमा, हरियाली जंगल र शीतल हावाले खेलकुद र व्यायामका लागि आदर्श वातावरण प्रदान गर्दछ। यस पवित्र स्थलमा खेलकुद र व्यायामको महत्त्वलाई बाबाले जीवनशैलीमा बाँधेर सबैलाई एउटा सन्देश दिनुभएको छ—आध्यात्मिक उन्नतिको लागि शारीरिक स्वास्थ्य पनि उत्तिकै आवश्यक छ।

यसो हुँदा, सन्तानेश्वर महादेव मन्दिर केवल आत्मिक उन्नतिको स्थल मात्र नभई जीवनका प्रत्येक पक्षलाई सन्तुलनमा राख्न सिकाउने प्रेरणाको स्रोत बनेको छ। खेलकुद, व्यायाम, र ध्यानले भरिएको जीवनशैलीले बाबा र उहाँका अनुयायीहरूलाई सधैं सकारात्मक ऊर्जा प्रदान गर्दै आएको छ।

सन्तानेश्वर महादेव मन्दिरको महिमा बढाउनमा पहाडी बाबाको योगदान अमूल्य छ। उहाँको तपस्या, ध्यान, र भक्तजनहरूसँगको आत्मीय सम्बन्धले यो स्थानलाई एक मात्र धार्मिक स्थल मात्र नभएर आत्मज्ञान र आध्यात्मिक यात्राको केन्द्र बनाएको छ। यस पवित्र भूमि र याेगानन्द दिव्यदर्शी (पहाडी बाबा)को दिव्यताले गर्दा आज सन्तानेश्वर महादेव मन्दिर देश-विदेशका श्रद्धालुहरूको आकर्षणको केन्द्र बनेको छ।

यो स्थान भविष्यमा थप पर्यटन र धार्मिक गतिविधिका लागि केन्द्र बन्न सक्छ। मन्दिर निर्माणको काममा जुटेका स्थानीय अग्रजहरूको प्रयास र पहाडी बाबाको आशीर्वादले यो ठाउँलाई अझ महत्त्वपूर्ण बनाउँदै जानेछ। सन्तानेश्वर महादेवको यो दिव्य भूमि, पहाडी बाबाको तपस्या, र यहाँका भक्तजनहरूको निष्ठाले यस ठाउँलाई एउटा अनन्त आध्यात्मिक यात्राको स्रोत बनाएको छ।