काठमाडाैं- चीनबाट कोभिड–१९ को उद्गम भएको पाँच वर्षपछि अर्को रहस्यमयी भाइरस— मानव मेटाप्युमोभाइरस (एचएमपीभी)—ले त्रास उत्पन्न गराएको छ। चिनियाँ अधिकारीहरूले धेरै भागहरूमा यस भाइरसको प्रकोप सामना गरिरहेको बताइएको छ। यसमा मानव मेटाप्युमोभाइरसको उत्पत्ति, लक्षण, प्रसारको माध्यम, उपचार र रोकथामका उपायहरूको विषयमा बताइएकाे छ।

मानव मेटाप्युमोभाइरस पहिलो पटक २००१ मा डच अनुसन्धानकर्ताहरूले श्वासप्रश्वासको संक्रमण भएका बालबालिकाहरूको नमूनाहरू अध्ययन गर्दा पत्ता लगाएका थिए। अनुसन्धानले यो भाइरस कम्तीमा ६ दशकदेखि अवस्थित रहेको र संसारभर व्यापक रूपमा फैलिसकेको देखाएको छ। यो आरएनए भाइरस मुख्यतया जाडो र वसन्त ऋतुमा सक्रिय हुन्छ।

एचएमपीभी प्रायः खोक्दा, हाछ्युँ गर्दा, संक्रमित व्यक्तिसँगको नजिकको सम्पर्क, र दूषित वातावरणको सम्पर्कबाट फैलिन्छ। यसले कमजोर प्रतिरक्षा प्रणाली भएका मानिसहरू, बालबालिका, र जटिल रोग भएका व्यक्तिहरूलाई विशेष रूपमा असर पुर्‍याउँछ।

मानव मेटाप्युमोभाइरसले सामान्यतया निम्नलिखित लक्षणहरू निम्त्याउँछ:

• खोकी

• ज्वरो

• नाक बन्द हुने

• घरघराहट हुने

गम्भीर अवस्थामा यसले ब्रोंकाइटिस र निमोनिया निम्त्याउन सक्छ। दम र पल्मोनरी फाइब्रोसिस भएका व्यक्तिहरूमा लक्षण थप गम्भीर हुन सक्छ। द ल्यान्सेट ग्लोबल हेल्थको २०२१ को अध्ययनले पाँच वर्ष मुनिका बालबालिकामा हुने तीव्र श्वासप्रश्वाससम्बन्धी रोगहरूमध्ये १ प्रतिशत मृत्युका लागि एचएमपीभी जिम्मेवार रहेको देखाएको छ।

एचएमपीभीको परीक्षणका लागि ब्रोन्कोस्कोपीको प्रयोग गरिन्छ, जसमा सानो लचिलो क्यामेरा फोक्सोमा राखेर तरल पदार्थको नमूना निकालिन्छ। उपचारका लागि एचएमपीभीको लागि विशिष्ट एन्टिभाइरल औषधि उपलब्ध नभए पनि, लक्षणहरूको नियन्त्रण गर्न निम्न उपायहरू उपयोगी हुन सक्छन्:

• एसिटामिनोफेन वा इबुप्रोफेन जस्ता औषधिहरू

• डिकन्जेस्टेन्टहरूले नाकको सिगान कम गर्न सहयोग गर्ने

• गम्भीर अवस्थामा, घरघराहट र खोकी नियन्त्रण गर्न औषधिहरूको आवश्यकता पर्न सक्छ।

चिनियाँ अधिकारीहरूले एचएमपीभीको संक्रमण रोक्न निम्न उपायहरू अपनाउन सुझाव दिएका छन्:

1. बारम्बार हात धुनु।

2. मास्क लगाउनु।

3. संक्रमित व्यक्तिहरूसँग नजिकको सम्पर्कबाट बच्नु।

4. दूषित सतहहरूको सरसफाइमा ध्यान दिनु।

मानव मेटाप्युमोभाइरसको प्रकोपले सार्वजनिक स्वास्थ्यका लागि नयाँ चुनौती प्रस्तुत गरेको छ। यो भाइरस विशेषगरी बालबालिका, जटिल स्वास्थ्य समस्या भएका व्यक्ति, र वृद्धवर्गका लागि घातक हुन सक्छ। यद्यपि, समयमै पहिचान, रोकथामका उपायहरूको अपनत्व, र लक्षणहरूको उपचारले यसको प्रभावलाई कम गर्न सकिन्छ। चिनियाँ अधिकारीहरूको सतर्कता र नागरिकहरूको सहकार्यले यस भाइरसलाई नियन्त्रणमा राख्न मद्दत गर्नेछ।