काठमाडौँ - अन्तरिक्ष स्टेशन भित्र बस्ने अन्तरिक्ष यात्रीहरूको आफ्नै चुनौतीहरू छन्। त्यहाँ खाने, पिउने र पिसाब फेर्नको लागि विशेष व्यवस्था गर्नुपर्छ। त्यस्तै, स्पेस स्टेशनमा बस्ने यात्रुहरूका लागि समेत शौचालयको सुविधा ठूलो चुनौती हो।

अहिलेसम्म अन्तरिक्ष यात्रीहरूले अन्तरिक्षमा पिसाब फेर्न विशेष प्रकारको डायपर प्रयोग गर्दै आएका छन्, जुन उनीहरूलाई नासाले उपलब्ध गराएको छ। तर अब वैज्ञानिकहरुले पिसाबलाई पिउने पानीमा परिणत गर्ने नयाँ उपकरण आविष्कार गरेका छन्। न्यू साइन्टिस्टको रिपोर्टका अनुसार न्यूयोर्कका अनुसन्धानकर्ताहरूले स्पेस सूटमा फिट गर्न सकिने ८ किलोग्राम तौलको डिभाइस तयार गरेका छन्। यसमा ओस्मोसिस फिल्टर हुनेछ जसको सहायताले पिसाबलाई पिउने पानीमा परिणत गर्नेछ।

कर्नेल युनिभर्सिटीका वैज्ञानिकहरूले फ्रन्टियर्स इन स्पेस टेक्नोलोजी जर्नलमा यो नयाँ डिभाइसको वर्णन गरेका छन्।अनुसन्धान टोलीले हाल प्रयोगमा रहेको डायपर प्रणाली यस समस्याको अल्पकालीन समाधान मात्र हुनसक्ने विषयलाई नोट गरेको थियो । तर यदि अन्तरिक्ष यात्रीहरूको गतिविधिहरू अन्तरिक्ष पदयात्राको क्रममा लामो समयसम्म जारी रह्यो भने, त्यसको दीर्घकालीन समाधान पनि आवश्यक हुनेछ । नासाले हाल अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई पिसाब निकाल्नको लागि अधिकतम अवशोषण गर्ने कपडा (म्याग्सिमम एब्जर्बेन्सी गार्मेन्ट) उपलब्ध गराउँछ। यो वास्तवमा एक वयस्क डायपर हो जसमा पिसाब र मल जम्मा हुन्छ। अन्तरिक्ष पैदल यात्राको अन्त्यमा, तिनीहरू स्पेस स्टेशनको फोहोर प्रणालीमा छोडिन्छन्, त्यसपछि तिनीहरू त्यहाँ अन्तरिक्षमा जलाएर नस्ट गरिन्छन् ।

नयाँ प्रणाली अन्तर्गत, वैज्ञानिकहरूले एक डिभाइस आविष्कार गरेका छन् जुन वजनमा हलुका छ। यसले पिसाबबाट पानी छुट्याउँछ र यसलाई शुद्ध पार्छ। यो प्रक्रिया मात्र ५ मिनेटमा पूरा हुनेछ। यसमा आर्द्रता सेन्सर पनि लगाइनेछ जसले पिसाब स्वतः पत्ता लगाउनेछ। पिसाब पत्ता लाग्ने बित्तिकै, भ्याकुम पम्प सुरु हुन्छ जसले पिसाबलाई फिल्टर गर्ने डिभाइसमा चुस्छ। यसले पिसाबबाट पानी निकाल्छ र यसलाई शुद्ध पार्छ, त्यसपछि स्पेस सूटमा राखिएको पिउने झोलामा पठाउँछ।यद्यपि यो प्रणाली अझै प्रारम्भिक चरणमा छ, तर प्रयोगशालामा यसको प्रभावकारी रूपमा काम गर्ने परीक्षण गरिएको छ।एजेन्सी