काठमाडाैं- कुनै बेला हरियो चौर र उर्वर बालीले भरिएको यो क्षेत्र अहिले उजाड बगरमा परिणत भएको छ। गत असोजको अविरल वर्षाले पाट्ने खोलामा आएको बाढीले काभ्रेपलाञ्चाेककाे बेथानचोक गाउँपालिकाका बारीबगैंचा तहसनहस बनायो। बाढीले केवल माटो र बालीनाली बगाएन, किसानका सपनासमेत बगायो। तर, किसानहरू हार मान्ने पक्षमा छैनन्। आफ्नो अस्तित्व जोगाउन र जीविकाका लागि उनीहरू अहिले त्यही बगर सफा गर्दै बारी तयार पार्न दिनरात खटिरहेका छन्।

दिनहुँ ढुङ्गा पन्छाउँदै, झ्याङ फुकाउँदै र माटो सम्याउँदै किसानहरू बारीलाई फेरि खेतीयोग्य बनाउन व्यस्त छन्। "यो माटो हाम्रो जीवन हो, जस्तोसुकै पीडा सहेर पनि यसलाई बाँच्ने बनाउनु पर्छ," स्थानीय किसान सीता तिमल्सिनाको स्वरमा अठोट मिसिएको थियो। उनको यो अठोट मात्र व्यक्तिगत छैन, यो क्षेत्रका सयौं किसानको सामूहिक संकल्प हो।

आलुखेती यहाँका किसानहरूको मुख्य नगदे बाली हो। जेठतिर आलु खनेर बेच्छन्, र त्यसैबाट आफ्नो जीविका चलाउँछन्। तर, यस वर्ष बाढीले खेतीयोग्य जमिनलाई बगरमा बदलिदिँदा उनीहरूको आशामा ठूलो धक्का लागेको छ। "हामीले पाखोबारीलाई मलिलो बनाएर खेती गर्नु नै हाम्रो जीवनको आधार हो," स्थानीय अर्जुनप्रसाद तिमल्सिनाले भने।

बारीमा भरिएका ढुङ्गा खोलामा लगेर फाल्दै, गाडीको सहायताले अन्यत्र थुपार्दै किसानहरूले खेतीयोग्य माटो तयार गर्न थालेका छन्। कतिपयले डोजर लगाएर बारी सम्याउने काम गरिरहेका छन्। "जीवन चलाउन हामीसँग अरू कुनै विकल्प छैन," स्थानीय रुपा भण्डारीले भनिन्। बाढीले उनको बारीलाई पूर्ण रूपमा बगरमा परिणत गरिदिएको थियो। उनले आफ्नो दुःख सुनाउँदै भनिन्, "जस्तोसुकै कष्ट सहेर भए पनि यो बगरलाई बारी बनाउनैपर्छ।"

बाढीपछि बचेका अन्नबाली र सम्पत्तिको सुरक्षाका लागि किसानहरूले अथक परिश्रम गरिरहेका छन्। विनोद तिमल्सिना जस्तै अन्य किसानहरूले पनि सरकारबाट कुनै सहयोग नपाएको गुनासो गरे। बाढीले ४९ घरमा पूर्ण क्षति पुर्याएको थियो। तर, चार महिना बितिसक्दा पनि पीडितले राहत पाउन सकेका छैनन्। “हामी आफ्नै बलबुतामा काम गर्न बाध्य छौं,” तिमल्सिनाले गुनासो गरे।

मकै, आलु, तरकारी, र अन्य नगदे बालीको माध्यमबाट आयस्रोत जुटाउँदै आएका किसानका लागि यो बाढीले आर्थिक संकट निम्त्याएको छ। माटोको उर्वरता गुमेर उत्पादकत्व घटेको छ। तर, किसानहरू आफ्नो मेहनत र लगनशीलताबाट त्यो संकटलाई पार गर्ने प्रयासमा जुटिरहेका छन्।

"आलु हाम्रो मुख्य आम्दानी हो। यो हिउँदको मुख्य बाली हो, र यसलाई राम्रो बनाउनका लागि हामी कुनै कसर बाँकी राख्दैनौं," अर्जुनप्रसादले थपे। गुनगुनाउँदै बारी सफा गरिरहेकी सीता तिमल्सिनाले भनिन्, "जीवनभरिको कमाइ यही बारीमा छ, यही कारण हामी हार मान्दैनौं।"

किसानहरूका लागि यो संघर्ष केवल आफ्नो परिवारको लागि होइन। उनीहरूको परिश्रम र सहनशीलता सम्पूर्ण समाजका लागि प्रेरणा हो। बाढीले लुटेको जमिनलाई जीवन दिन खोज्ने यी मेहनती हातहरू साच्चै प्रशंसनीय छन्। सरकारले उचित राहतको व्यवस्था गरेर र बाढी नियन्त्रणका उपाय गरेर यस्ता किसानलाई थप बल दिन सक्छ।

यस वर्षको आलुखेती केवल उत्पादन मात्र होइन, यो बेथानचोकका किसानहरूको संघर्ष, धैर्य र साहसको प्रतीक हुनेछ। "हामीले माटोलाई हरियाली बनाएर मात्र बाँच्न सक्छौं," स्थानीय सीता तिमल्सिनाले दृढताका साथ भनिन्। यो कथाले देखाउँछ—कठिनाइहरू जीवनको बाटो बिगार्न आउँछन्, तर तीलाई जितेर अघि बढ्न सक्ने आँटले मात्र साँचो जीत सम्भव छ।