काठमाडाैं- पर्वत जिल्लाको फलेबास नगरपालिका–११ पाङ्राङका कृषकहरुले यस वर्ष काँक्राको बीउ उत्पादनबाट अविश्वसनीय सफलता हात पारेका छन्। २५ वर्षदेखि निरन्तर रूपमा कृषिमा संलग्न यी मेहनती किसानहरूले यसपाली मात्रै रु. ६ करोड ३० लाख आम्दानी गरेर राष्ट्रिय रूपमा उदाहरणीय सफलता प्रदर्शन गरेका छन्।

स्थानीय कृषक सूर्यबहादुर कुँवरको अगुवाइमा विसं २०५७ मा स्थापना भएको "नारायणस्थान बीउ उत्पादन समूह"ले काँक्राको बीउकाे व्यवसायिक उत्पादन गर्दै आएको छ। समूहले यस वर्ष ६३ क्विन्टल बीउ उत्पादन गरी प्रतिकिलो रु. १० हजारका दरले बिक्री गरेको छ।

कृषक बाबुराम भुसालका अनुसार, गत वर्ष ७० क्विन्टल बीउ उत्पादन भएको थियो, जसबाट रु. ७ करोडको आम्दानी भएको थियो। उनी भन्छन्, “हामीले भक्तपुरे लोकल जातको काँक्राको बीउ उत्पादन गर्दै आएका छौं। पहिले प्रतिकिलो रु. ८०० मा बिक्री हुने बीउ आज प्रतिकिलो रु. १० हजार पुगेको छ।"

फलेबासका ७२ परिवार कृषिमा सक्रिय छन्। प्रत्येक कृषकले वार्षिक न्यूनतम रु. ५ लाखदेखि १८ लाखसम्म आम्दानी गरिरहेका छन्। कृषक टुकप्रसाद पौडेलले भने, “मैले मात्र यो वर्ष एक क्विन्टल काँक्राको बीउ बिक्री गरेर रु. १२ लाख कमाएँ।” उनका अनुसार काँक्राको बीउ अहिले सुनको दानाजस्तै भएको छ। उनले थपे, “गाउँमै बिक्री हुन थालेपछि हामीले आलु तथा पोखरेली जेठो बुढो धान पनि लगाउन सकेका छौं।”

कृषकहरूले फागुनको पहिलो साता काँक्रा रोप्छन्, जुन जेठ महिनासम्म तयार हुन्छ। असारमा बीउ सङ्कलन गरी बिक्री गरिन्छ। पर्वतमा उत्पादित अधिकांश बीउ काठमाडौँको कालीमाटी बजारमा व्यापारीहरूले खरिद गर्छन्।

जिल्लास्थित कृषि ज्ञान केन्द्रका प्रमुख पर्शुराम अधिकारीका अनुसार, फलेबास नगरपालिका–११ पाङ्राङ र जलजला गाउँपालिका–७ धाइरिङमा व्यावसायिक रूपमा बीउ उत्पादन हुँदै आएको छ। कृषि अनुसन्धान केन्द्र र नार्कमार्फत यहाँका बीउ सिफारिस गरिँदै आएको छ। साथै, कृषकहरूलाई सरकारले अनुदान तथा प्राविधिक प्रशिक्षणसमेत प्रदान गरिरहेको छ।

धाइरिङका कृषकहरूले पनि यो वर्ष रु. ४ करोडको आम्दानी गर्दै सफलताको अर्को अध्याय रचेका छन्। व्यावसायिक कृषिको माध्यमबाट यी कृषकहरूले आर्थिक रूपमा सबल हुने नयाँ ढाँचा निर्माण गरेका छन्।

यस अभूतपूर्व सफलताको पछाडि कृषकहरूको समूहीकरण, व्यावसायिक दृष्टिकोण, प्रविधिको सही उपयोग तथा सरकारी संस्थाहरूबाट प्राप्त सहयोग मुख्य कारक बनेका छन्। अब काँक्राको बीउ नगदे बालीको उत्कृष्ट उदाहरण बनेको छ।

पर्वतका कृषकहरूले देखाएको मेहनत, लगनशीलता र दूरदृष्टिले अन्य कृषकहरूलाई पनि व्यवसायिक कृषि अपनाउन प्रेरित गर्नेछ। उचित योजना, प्रविधिको उपयोग, र सरकारी सहयोगको सही संयोजनले कृषि क्षेत्रलाई आर्थिक समृद्धितर्फ लैजान सकिन्छ।